مولتی متر (Multimeter) ابزاری الکترونیکی است که برای اندازه‌گیری ویژگی‌های مختلف الکتریکی و الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه در صنایع الکتریکی و الکترونیکی، تعمیرات تجهیزات الکتریکی، و حتی در مصارف خانگی کاربرد گسترده‌ای دارد. مولتی‌مترها معمولاً چندین ابزار اندازه‌گیری را در یک دستگاه ترکیب می‌کنند، از جمله آمپرمتر برای اندازه‌گیری جریان، ولت‌متر برای اندازه‌گیری ولتاژ، اهم‌متر برای اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی، و گاهی تستر ترانزیستور. این دستگاه‌ها ابزارهای چندکاره‌ای هستند که به کاربران اجازه می‌دهند با دقت و سهولت ویژگی‌های مختلف مدارهای الکتریکی را بررسی و تحلیل کنند.
مولتی متر یا اندازه‌گیر ولتاژ، جریان و مقاومت که برای اندازه‌گیری و بررسی این پارامترها در مدارهای الکتریکی و الکترونیکی استفاده می‌شود. این ابزار با استفاده از مدارهای الکترونیکی و نمایشگرهای دیجیتالی، به کاربر اجازه می‌دهد تا ولتاژ، جریان و مقاومت را با دقت بالا اندازه‌گیری کند.به طور کلی، این دستگاه شامل دو بخش است: بخشی که برای اندازه‌گیری ولتاژ و جریان استفاده می‌شود و بخش دیگری که برای اندازه‌گیری مقاومت و تست دیود و ترانزیستور و … به کار می‌رود. همچنین، برخی دارای قابلیت‌های دیگری نیز مانند قابلیت اندازه‌گیری فرکانس، دما، خازن و … هستند.
-
-
-
-
-
-
-
-
مقایسه مولتی متر دیجیتال و آنالوگ
مولتی مترهای دیجیتال با بهره گیری از مدار های الکترونیکی و پردازنده ساده ترانواع پارامتر های الکتریکی را اندازه می گیرند و بر روی نمایشگر LCD نشان می دهند.مهمترین تفاوت این دو در دقت اندازه گیری و همچنین تنوع امکانات موجود در مولتی های دیجیتال نسبت به آنالوگ است. مولتی متر دیجیتال به علت قیمت پایین,دقت و حساسیت بالا و کاربرد آسانی که نسبت به مولتی متر آنالوگ دارد فروش بیشتری دارد.دقت بالا در اندازه گیری و همچنین سهولت کاربا آن از خصوصیات بسیار مهم مولتی متر دیجیتال است. اما مولتی متر های قدیمی آنالوگ پارامتر های اندازه گیری شده را با میتر عقربه ای نشان می دهند.
استاندارد ها و نکات مهم ایمنی کار با مولتی متر چیست؟
استاندارد IEC محل استفاده از مولتی متر هارا به 4 بخش CAT I,II,III,IV جدا و نامگذاری کرده است.اینکه رده بندی ایمنی در مولتی مترهارا بدانیم به ما یاداوری می کند تا زمان انتخاب مولتی متر به محل استفاده از آن توجه کنیم. به عنوان مثال, مولتی متر با نشان استاندارد CATIV برای استفاده در محل اتصال شبکه داخلی به شبکه توزیع برق استفاده می شود.بر روی تمامی مولتی مترها و پراب آن نشان CAT وجود دارد. در تقسیم بندی قانون اصلی این است که هرچه بیش تر به منبع ولتاژ نزدیک باشید باید از دستگاه با گروه بندی بالاتر استفاده کنید زیرا در فاصله های نزدیک به منبع خطرمهم ولتاژ های گذرا وجود دارد.
- دستگاه را با احتیاط جابجا کنید و از وارد شدن ضربه به دستگاه و یا سقوط آن جلوگیری کنید.
- اگر قصد دارید اختلاف پتانسیل یا ولتاژ را اندازه گیری کنید دستگاه را به صورت موازی بین دو نقطه از مدار قرار دهید.
- چنانچه شدت جریان الکتریکی را خواستید اندازه گیری کنید دستگاه را به صورت سری در مدار قرار دهید.
- باید زمان اندازه گیری مقاومت جریان برق را قطع کنید در غیر این صورت به دستگاه اسیب جدی وارد می شود.
- در مولتی مترهای آنالوگ پیچ تنظیم صفر وجود دارد که نباید دستکاری شود زیرا به شدت حساس است و ممکن است فنر مربوطه قطع شود و دستگاه آسیب ببیند.
3-بهترین مارک مولتی متر به همراه ویژگی ها
به طور کلی در دو دسته معمولی و کلمپی تولید می شوند.برند های بزرگ و کوچک زیادی در دنیای صنعت دست به تولید این دستگاه و عرضه آن زده اند.
این برند در سال 1948 تاسیس شد.دفتر مرکزی این کمپانی در واشنگتن آمریکا و تمرکز آن روی تولید دستگاه هایی با قابلیت تست و عیب یابی است.از ویژگی های مهم این مولتی متر اندازه گیری میلی ولت است.
شرکت یونی تی از مطرح ترین برند های تولید کننده دستگاه های اندازه گیری و آزمایشگاهی در جهان است.این کمپانی با مشارکت 600 نماینده در توزیع محصولات خود در بیش از 90 کشور جهان حضوری پر رنگ داشته است.
زویی از جمله برند های مطرح و پیشرفته کشور چین در تجهیزات اندازه گیری الکترونیکی است.این شرکت برای اولین بار در سال 1984 مولتی متر دیجیتال را به چین ارائه داده است.مولتی مترهای زویی در دسته تجهیزات و تولیدات با کیفیت کشور چین قرار دارد.
شرکت هابوتست از شرکت های زیر مجموعه کمپانی ماییلون و ساخت چین است.انواع تستر مقاومت زمین /مولتی متر دیجیتال/نشت یاب گاز و دستگاه های تست شرایط محیطی بخشی از تولیدات این شرکت هستند.
ویکتور ساخت کشور چین است و بیش از 30 سال است که از برند های مطرح ساخت وسایل اندازه گیری آزمایشگاهی و به خصوص مولتی متر در دنیا است.
مزایا و معایب مولتی متر
از جمله مزایای مولتی متر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دقت زیاد _امپدانس ورودی بالا
- امکان خواندن شفاف و واضح صفحه نمایشگر در فواصل دید بالاتر
- به دلیل تکنولوژی یکپارچه هزینه کمتری دارند. _نمایش خروجی آن به صورت خودکار ارائه می شود.
از جمله معایب مولتی متر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیاز به منبع تغذیه و مسائل ایزوله
- صفحه نمایش آن (LCD) عمدتا به منبع انرژی خارجی مانند باتری بستگی دارد زیرا هنگامی که باتری تخلیه شود صفحه نمایش کم نورتر می شود بنابراین خواندن آن دشوار است.
- محدودیت مولتی متر 1 ولت است بنابراین اگر محدودیت افزایش یابد مولتی متر آسیب می بیند.
دیگر ویژگی‌های مولتی مترها
- قابلیت اتصال به شبکه‌های الکتریکی: برخی از مولتی مترها قابلیت اتصال به شبکه‌های الکتریکی را دارند و اجازه می‌دهند تا اندازه‌گیری ولتاژ، جریان و فرکانس را در شبکه‌های AC و DC انجام دهید.
- قابلیت اندازه‌گیری دما: برخی از مولتی مترها مجهز به حسگر دما هستند که به کاربر این اجازه را می‌دهد تا دمای اجسام را اندازه‌گیری کند.
- قابلیت اتصال به کامپیوتر: برخی از طریق پورت USB یا بلوتوث ارتباط با کامپیوتر دارند و به کاربر این امکان را می‌دهند تا داده‌های اندازه‌گیری شده را در کامپیوتر ذخیره کند و آن‌ها را به صورت گرافیکی نمایش دهد.
- قابلیت اتصال به شبکه‌های خودکار: برخی به شبکه‌های خودکار مانند Bluetooth، Wi-Fi و NFC مجهز هستند و به کاربر این امکان را می‌دهند تا داده‌های اندازه‌گیری شده را به صورت بی‌سیم با دستگاه‌های دیگر به اشتراک بگذارد.
مولتی متر کاربرد های مولتی متر چیست؟
مولتی مترها به عنوان ابزاری بسیار مهم برای تعمیر و اندازه‌گیری در صنایع الکترونیکی، برق و الکترونیک خودرو، صنایع نفت و گاز و سایر صنایع فعالیت می‌کنند.در صنعت الکترونیک و برق، استفاده از مولتی مترها به دلیل دقت بالا، سرعت اندازه‌گیری و قابلیت‌های گوناگونشان بسیار مهم است. برای مثال، در اندازه‌گیری ولتاژ یا جریان، دقت بالای مولتی مترها اجازه می‌دهد تا مقادیر کوچک و حساس را با دقت بسیار بالا اندازه‌گیری کنید.
همچنین، قابلیت اندازه‌گیری فرکانس، خازن و دما نیز در برخی از کاربردهای صنعتی بسیار مهم است. از دیگر کاربردهای این دستگاه می‌توان به مصارف خانگی اشاره کرد. مثلا در مواردی که شما نیاز دارید تا بدانید که ولتاژ یک پریز برق درست است یا خیر، این دستگاه می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند. همچنین، در تعمیر دستگاه‌های خانگی نیز به عنوان یک ابزار مهم در انجام این کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به دلیل دقت، سرعت و قابلیت‌های گوناگونشان، به یکی از ابزارهای ضروری برای انجام کارهای الکترونیکی، برقی و مکانیکی تبدیل شده‌اند. مولتی متر بسته به نوع کاربرد،دارای قابلیت‌ها و ویژگی‌های مختلفی می‌باشند. برای مثال، در مدل های دیجیتالی امکان خواندن اعداد بزرگتر را نسبت به مدل های آنالوگ دارند. همچنین، برخی دارای قابلیت توان‌سنجی و اندازه‌گیری توان برق مصرفی دستگاه‌ها هستند.
برخی دارای ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر آب، ضربه و گرد و غبار هستند که آن‌ها را برای کاربردهایی مانند تعمیرات فضای باز و زیر آب مناسب می‌سازد.برای اندازه‌گیری جریان‌های بزرگ، مولتی متر با دقت بالا و محدوده‌ی اندازه‌گیری مناسب، انتخاب مناسبی است. مهندسین ما در دانشگاه ها آموختند که اولین و اساسی ترین دستگاهی که یک مهندس برق برای کارهای صنعتی و حتی تعمیرات الکترونیک نیاز دارند مولتی متر است.
بوسیله یک مولتی متر یا در اصطلاح لاتین multimeter می توان پارامترهایی از قبیل ولتاژ، جریان، فرکانس، خازن، مقاومت، تست دیود، تست بیزر و حتی دما را اندازه گیری نمود. مولتی متر یا آوومتر از لحاظ ظاهر فیزیکی به سه دسته قلمی، پرتابل و رومیزی تقسیم بندی می شود. اکثر دستگاه ها به صورت پرتابل یا همان قابل حمل هستند. همچنین نوع دیگر دسته بندی آن ها به صفحه نمایشگرشان بر می گردند که یا دیجیتال بوده و یا عقربه ای (آنالوگ).
روش استفاده از مولتی متر چگونه است؟
روش کار با این دستگاه بسیار آسان بوده ولی می بایست چند نکته بسیار ساده را مد نظر قرار داد. برای اندازه گیری کمیت مورد نظر پراب یا تست لید را در کانکتورها قرار می دهیم که معمولا کانکتور COM مشترک بین همه است و سپس سلکتور را روی پارامتر مد نظر می چرخانیم. اما نکته ساده!! هنگام اندازه گیری مقادیر ولتاژ و جریان می باشد. این نکته به کرات در دروس رشته مهندسی برق آمده ولی ما نیز به جهت اهمیت آن در اینجا نیز اشاره می کنیم.
برای اندازه گیری ولتاژ می بایست مولتی متر در مدار موازی و برای اندازه گیری جریان یا همان آمپر، این دستگاه می بایست در مدار سری قرار گیرد. این نکته بسیار ساده باعث شده که در صورت عدم توجه به آن توسط کاربر دستگاه دچار عیب شود که معمولا با عدم اندازه گیری مقادیر فوق و حتی اندازه گیری پارامتر مقاومت الکتریکی و تست بیزر مواجه می شود.
مولتی متر مولتی متر ویکتور VC97 جدید یکی از گزینه های جذاب برای خریداران خواهد بود یعنی گارانتی تعویض یکساله.UNI-Tاز کمپانی ویکتور چین اشاره کرد. این دستگاه گارانتی ندارد ولی فروش آن نسبت به سایر محصولات بیشتر است. البته لازم بذکر است از لحاظ پشتیبانی و گارانتی کمپانی یونیتی هنگ کنگ VC97 .
در بین گزینه های کیفیت پایین تر می توان به مدل پرفروغ و پرفروش یونیتی UNI-Tو KYORITSU اشاره نمود. سایر برندها نیز در اولویت بعدی قرار می گیرند منجمله کیوریتسو HIOKI و هیوکی FLUKE اما امروزه هزینه کردن برای کاربران بسیار مهم است لذا در اینجا به این ضرب المثل می توان اشاره کرد که هر چقدر پول بدی آش می خوری!! یعنی اگر هزینه مد نظرتون می باشد به لحاظ کیفی از مولتی مترهای کیفیت پایین تر می بایست خریداری کنید.
برندهای چینی و یا محصولات فاقد برند در این زمینه گزینه های کیفیت پایین هستند اما اگر میخواهید یک انتخاب آگاهانه داشته باشید و از محصول به مدت بسیار زیاد استفاده کنید و از کالیبره خارج نشود و نیز از دقت بالایی برخوردار باشد می توان به کمپانی های مطرحی از قبیل فلوک